مقصود فراستخواه

فضایی میان ذهنی در حوزه عمومی نقد و گفت وگو

مقصود فراستخواه

فضایی میان ذهنی در حوزه عمومی نقد و گفت وگو

گفت وگوی شرق با فراستخواه، دربارۀ روشنفکری ایران در دهه 70 و80

روشنفکری ایران کم وبیش درگیر نقد قدرت و سنت و  واسطۀ تغییر است. روشنفکری در هر دو دوره  به طبقه متوسط جدید تکیه دارد اما تفاوت های دو دهه  از  چند منظر قابل توضیح اند؛ نخست.منظر نسلی، دوم. منظر طبقاتی و قشر بندی اجتماعی،  سوم. منظر فضا، چهارم. منظر ارتباطات ، پنجم. الگوها ومحتویات پیامها.... پایگاه روشنفکری دهۀ 70، تیپ نخست طبقۀ متوسط جدید  است. در حالی که پایگاه روشنفکری دهۀ 80  تیپ دوم طبقۀ متوسط جدید است. این تیپ دوم ، بسیار تحت تأثیر جهانی شدن، رسانه ای شدن و سرمایه داری پسا صنعتی است ...نسل دهۀ  80 به «خود» توجه بیشتر می کند، تمایل بیشتری در او  به «خود اِبرازی»  و هویتهای خُرد و سبک زندگی وجود دارد... فضای روشنفکری دهۀ 70 فضای بیشتر ملی است ، اما فضای روشنفکری دهۀ 80  کم وبیش از محدودۀ مرزهای ملی  فراتر می رود و در مقیاس جهانی جا به جا می شوند... فضای اول فضای عمدتا ملت- دولت است اما فضای دوم بیشتر ، فضای جهانی شدن و رسانه ای شدن است. فضای اول ، پایان  سرمایه داری تولیدی و فضای دوم ،  ظهور سرمایه داری مصرفی است.  فضای آن دهه منعکس کنندۀ تفاوت نسلی ، ولی فضای این دهه بازتاب  شکاف نسلی ویا حتی گاهی تعارض نسلی است. آن فضا ، عمدتاً فضای  تنوع فرهنگی بود اما این فضا قرین خرده فرهنگها نیز هست.... از اندیشه ، مرکز زدایی می شود. معناها از قفسِ  متنها بیرون می روند. نویسنده ها  با نیّت هایشان ، به حاشیه می روند و خواننده ها بر سر متن می آیند.... ارزش ها و هنجارهای نخبه ای ِ   موجود ، چه در دولت  وچه  در  احزاب  وچه حتی در گفتارهای مسلط روشنفکری ، کم وبیش  محل تأمل واقع می شوند... مهمترین  تحول نوپدید در سیاست ورزی دهۀ 80 ،  ظهور آرام آرامِ   تراز  نوینی از سیاست  ورزی به مثابۀ امر عمومی است... مکان سیاست ورزی، حیطۀ عمومی است.... شکل این سیاست ورزی ، حضور در حیطۀ عمومی و خرد ورزی جمعی و گفتگوی برابر و نقد و دلیل آوری  و اقناع متقابل در جهت  نیل به یک افق مشترک برای زیست اجتماعی قرین سعادت وبهروزی ورهایی وشکوفایی  است . این الگوی زیست مطلوب ،  مستلزم  تغییر طرز نگاه ها و رفتارها ورویه های همه ما  چه در جامعه و چه در دولت است.....

در صورت علاقه متن مصاحبه را دانلود کنید

نظرات 8 + ارسال نظر
نعمت الله فاضلی دوشنبه 1 شهریور‌ماه سال 1389 ساعت 19:14

سلام عرض می کنم جناب آقای دکتر فراستخواه عزیز

واقعا کار ضروری و بسیار واجبی انجام دادید. این طور خیلی دسترسی به ایده ها و نوشته های شما آسان می شود. کاش هر چه زودتر بتوانید تمام مقالات و گفت و گوها و ونوشته های منتشر شده تان در اینجا بگذارید. من از علاقه مندان دایمی شما و مشتری ژر و ژا قرص اینجا خواهم بود. موفق باشید و به امید دیدار شما

ضمنا من چند سالی لست مطالبم را در وب سایتم می گذارم و تجربه مثبتی دارم.

دوست فرزانه ام جناب دکتر فاضلی
سلام وارادت
شما همدم ومونس بنده در کارکردن وخواندن وپژوهش بودید
از توجه تان سپاسگزارم ومثه همیشه نیازمند ملاحظات انتقادی آموزنده که با زلال مهر و گشاده دستی خود ارزانی می داشتید
چقدر دلم برایتان تنگ شده است که برگردی به وطن ، مشتاق گرمی حضورتان هستم
مقصود

نهضت سبز آزادی سه‌شنبه 2 شهریور‌ماه سال 1389 ساعت 02:02 http://nsair1.blogfa.com

با سلامی سبز
استاد بزرگوار نهضت سبز آزادی حرکتی از دل مردم است که بدون کوچکترین وابستگی به هر شخص و جناحی در راستای احیای حقوق بشر گم برمی دارد. لذا در این مسیر پر فراز و نشیب همواره محتاج تجربیات و راههایی است که بزرگان امر برایشان نشان می دهند. لذا از شما استاد گرامی عاجزانه طلب یاری نموده و در راستای استفاده از بیانات و راهنمایی هایتان تقاضا مندیم تا زمانی را برای شرف یابی اعلام نمایید.
بی صبرانه منتظر اذن شرف یابی هستیم تا حضرت عالی به هر نحوی که امر بفرمایید در خدمتتان باشیم.

به امید ایرانی آزاد
دبیرکل نهضت سبز آزادی
بختاش

سلام وعرض ادب
ممنون از توجه شما
مشتاق دیدن نظرهای انتقادی
ایمیل بنده هم در صفحه نخست وبلاگ هست
م-ف

سودابه طبری سه‌شنبه 2 شهریور‌ماه سال 1389 ساعت 04:39

آقای دکتر فراست خواه

از شما بابت این مطالب ممنونم.

اجازه میخواهم نکته ای را که به ذهنم میرسد عرض کنم. گرچه نمیخواهم حکم صادر کنم و عمومیت بدهم.

علاوه بر آنچه فرمودید؛ من تفاوت بین این دو دهه را در میزان اهمیت دادن و توجه به تفکر میبینم. شاید این حکم ناعادلانه و نادرست باشد؛ اما نگاه کنید به علاقمندان به فلسفه؛ نگاه کنید به داستان نویسان و کتابهاشان و نگاه کنید به فروش کتابها. چیزی که من در گذر زمان دیدم؛ سطحی تر شدن بود.
بله؛ کتابهای فلسفه هنوز هم چاپ میشوند؛ گروهها و کلاسهای داستان نویسی هنوز هم فعالند و ... اما این گرایشات مد روز نشده اند؟

مرا ببخشید.

با سلام وارادت
ممنون از دیدگاه انتقادی همیشگی
البته شاید اگر شرایط دو دهه را درنظر بیاوریم امکانات موجود فرق کرده است
باز هم سپاس از ایجاد پرسش در ذهن این دانش آموز
م-ف

آمنه شیرافکن سه‌شنبه 2 شهریور‌ماه سال 1389 ساعت 13:32

سلام ستاد . بسیار خوشحالم که به جمع وبلاگ نویسان پیوستید. میانبری است برای رهایی از دست این روزنامه نگارها.

سلام وممنون از توجه شما
البته روزنامه نگاران بسیار عزیز اند ما محکوم به دانستن وفهمیدن هستیم وشما سفیر دانایی
و دانایی توانایی است و راهی به سوی رهایی وتعالی
م-ف

ناظر سه‌شنبه 2 شهریور‌ماه سال 1389 ساعت 13:50

با سلام
آقای دکتر روشنفکر چه دینی باشد چه غیر دینی آبی از آن برای این مردم گرم نمی شود. حداقل تاریخ یکصدو اندی آن در این کشور نشانگر آنست.روشنفکری در ذاتش ابزاری برای تغییر ندارد.روشنفکران ما کتابهایی هستند که بر روی دوپا راه میروند و خود را در معرض تماشای هر کسی نمی گذارند. نمیدانم چرا اسم روشنفکر که به گوشم میخورد یاد موزه جواهرات می افتم که برای بازدید از آن باید پولی برای بلیط بدهم و چون با دیدنش توان خرید ندارم هیچگاه به دیدنش نمی روم. البته این جواهرات همیشه در معرض خطر هستند با اینکه سودی هم به عامه مردم نمی رسانند.آقای دکتر باید ریشه را قوی کرد باید با لایه های پایینی آشتی کرد باید شعله را تنظیم کرد تا غذا قوام بیابد. انشاءالله سر فرصت بیشتر مزاحم میشوم.

با سلام وتشکر از دیدگاه انتقادی
چقدر نیازمند نقد هستیم واقعا خیلی نیاز داریم به خود انتقادی
نقد به معنای باریک بینی وموشکافی
همانطور که بیان کرده اید کتاب خوبی اش این است که از طریق آن فهم خود را ارتقا ببخیم
اما انسان کتاب نیست موجود زنده ای است که باید بی وقفه آگاهی خود را بسط بدهد واز آن برای تغییر و توسعه وتعالی بهره بگیرد
ممنون از سطور اخر بسیار آموزنده شما

سیامک چهارشنبه 3 شهریور‌ماه سال 1389 ساعت 00:56

استاد بزگوار با سلام و عرض ادب
جناب آقای دکتر فراستخواه با تبریک از بابت ایجاد این فضای بسیار متعالی که بیش از همه برای جامعه اکنونمان لازم بوده است. و تشکر می نمایم از همت پر سخاوتتان.
استاد گرامی با اجازه از محضر حضرت عالی تمایل داشتم نکته ای که به ذهن این حقیر در رابطه با کامنت دوست عزیزمان ؛ناظر؛ که به نکاتی در خصوص روشنفکری فرموده بودند عرض نمایم. و آن این است که مشکل ما همین تعبیر روشنفکری ست . چرا که بسیاری برخلاف واقع ادعای روشنفکری دارند. ولی روشنفکر اصلی کسی است که بدون تعصب به هر چیزی در راه تعالی آنچه می داند بیاندیشد.
در پایان از شما استاد بزرگوار بابت جسارتی که کردم و در محضر شما ژاسخی عرض نمودم صادقانه عذر می طلبم.

آقا سیامک عزیز
با سلام وارادت وادب
کوچک نوازی فرمودید
بله همه ما در معرض این تباهی ها هستیم
گویا به کنفوسیوس نسبت می دهند که زبان خانه هستی است خانه هستی را وبران نکنیم
کلمات در میان ما معنای حقیقی خود را از دست داده اند ما با کلمات آشفته خویش گرد وغبار راه می اندازیم
به نظرم در همان دم که کسی خود را روشنفکر می نامد در معرض نوعی سقوط معنوی نخبه گرایانه است
روشنفکری یک پویش ناتمام است که هرکسی می تواند صادقانه در آن سهیم بشود و شرط نخست این است که بدانیم نمی دانیم و چون محکوم به فهمیدن هستیم و برای غلبه بر بدبختی هایمان و برای تغییر نیاز به آگاهی داریم باید همچنان تقلای دانستن داشته باشیم وپی آواز حقیقت بدویم
م-ف

نوران شنبه 27 شهریور‌ماه سال 1389 ساعت 09:26

سلام وصد سلام از بی سوادی خودم شرم سارم اما استاد گاهی آنقدر کلمات سنگین و زیبا و نادر را بکار می برید که برای مخاطب ساده با خزانه لغات محدود نظیر من خواندن و فهمیدن مطالب بر مغز و ارزشمندتان کمی سخت و دستنیافتنی می شود ارادتمند شما

با سلام وعرض ادب
مثل همیشه درس می آموزید
تکرار کلمات نشانه معرفت ودانش نیست
این نقطأ ضعفی در بنده است ومرتب می کوشم بر آن غلبه بکنم وچه سخت است
تذکرات صاحبنظران با سواد و بصیری مثل شما دانشی زن این سرزمین مطمئنا در من تأثیر می گذارد و دارم کم کم یاد می گیرم چگونه با مردم سخن بگویم و برایشان چیز بنویسم هرچند دیر شده ولی تغییر بهتر از تحجر است
اردتمند
م-ف
27 شهریور

مسلمی پور شنبه 1 آبان‌ماه سال 1389 ساعت 15:04

با سلام خدمت استاد بزرگوارم

در فضای مجازی دور می زدم که وبلاگ شما را دیدم خیلی خوشحال شدم که این وبلاگ را دیدم خاطرات خوب در کلاس شما بودن یکبار دیگر تجدید شد همچنین از این طریق می توانم بیشتر با مقالات شما آشنا شوم .

سلام وعرض ادب
برای بنده بیشتر یاداور مشارکت های متاملانه شما در مباحث بود امید که در بحث های این وبلاگ نیز با ملاحظات خود به نقد پنداشته های بنده ادامه بدهید
ارادتمند
م-ف
۱ آبان ۱۳۸۹

ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد