گفتگوهای علمی در فضای دانشگاهی

بی مکانی علم در ایران

مقصود فراستخواه

بی مکانی علم در ایران، دردی مزمن بود وهمچنان هست. در به دری انجمن جامعه شناسی ایران، آن کاغذ تورنسلی است که نشان می دهد چقدر ساختارهای رسمی در جامعه ما، دوستدار دانش ودانشمندان هستند یا نه ، و در بهترین حالت تعارف می کنند.نهادی که از خلاق ترین  انجمن های علمی کشورمان  در طی این سالها بوده است؛ هم در خانه خود محل دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، آشنایی غریب شده است و هم مرکز آموزش های تخصصی اش که طی سالهای اخیر،  اینجانب شخصا و از نزدیک شاهد اشتیاق فراوان جوانان برای حضور در آن مکان به قصد یادگیری انواع دانشها ومهارتها مثل روش تحقیق و دیگر موضوعات باارزش بودم، با نامهربانانه  ادعای یک دستگاه عمومی کشور( ونه یک موجر خصوصی!) تعطیل گشته است.اتاق و سالن انجمن در دانشکده که سالهای سال مشحون و لبریز از تجربه های زیسته علمی استادان ودانشجویان، و سرشار از خاطرات عمیق با هم نشستن و علم آموزی و مباحث بسیار مفید علمی مان با همکاران ودانشجویان مان ودیگر مخاطبان علاقه مند از جامعه بود اکنون مدتی است خالی از آن رونق وشکوه علمی وترویجی و تعاملات اجتماعی اش، تداعی کنندۀ یک بی پناهی سرد شده است، ویاداور درد بیجایی وبیکسیِ غمبار که آه و حسرت برذهن وجان دوستداران دانش اجتماعی این سرزمین می نشاند.

علم یک نهاد اجتماعی است. نهادها ساختارهای بادوام اجتماعی هستند. هنجارهایی دارند. نظم های درونزای اجتماعی تولید می کنند. با نهادهاست که  حیات جامعه قابل پیش بینی  می شود. علم، نهادی خودآیین است. از ابتدا دانشگاه به عنوان «اجتماع خود تنظیم دانشمندان» تعریف شده است. مهم تر از سازمان دانشگاه، این «اجتماعات علمی» هستند که علم را بسط وتوسعه می دهند. اصلی ترین معیارهای علم مثل «شناسایی» و «اصالت» وبقیه ملاکهای اعتبارسنجی علم از جمله در علوم اجتماعی به توسط این اجتماعات علمی مثل انجمن ها  و نشریات  نهادمند می شوند.غربت انجمن جامعه شناسی در خانه اش دانشکده علوم اجتماعی و بسته شدن مرکز آموزش های تخصصی انجمن به دست یک نهاد عمومی، نشانگر آشکاری است از بی مهری یا بی اعتنایی ِ سیستماتیک به علوم انسانی در جامعه ما. افزون بر این، نشان ناخوشایند نگران کننده ای است از  سیطره یک «شبْه مدیریت گرایی نوین» نئولیبرالی (آن هم از نوع نسخۀ مقلدانه و جعلی اش) بر حیات آکادمیک وعلمی در ایران امروز. ایدئولوژی و نابازار در ایران  بر دانش پژوهی و نشر واعتلای علم مسلط شده است.

در چنین وانفسایی، مسؤولان و ما همه اعضای انجمن جامعه شناسی، رسالت سنگین اجتماعی علم را بر روی شانه های خود داریم ولازم است پابه پای نقد در حوزه عمومی و پیگیری جدی از طریق مسؤولان امر در دانشگاه و جامعه ودستگاه های مسؤول خصوصا دولتی که به نام تکریم علم و عالمان و پژوهش های علمی به سر کار آمده است! اولا صدای خود را به گوش انواع «کنشگران مرزی گمنامی» برسانیم که در رده های مختلف کارشناسی ومدیریتی سازمانهای ذی ربط دولت می شود سراغ شان را گرفت ومطمئنا آنها به ارجمندی علم ونهادهای علمی بیشتر واقف هستند و آمادگی تسهیل و حمایتهایی در حد قدر مقدور خویش را دارند وثانیا از رهگذرتعاملات اجتماعی خودمان در کف جامعه، نظر نهادهای حامی علم  وخیرین وسازمان های مردم نهاد وابتکارات مردمی را به حل این معضل ملی معطوف بکنیم.

اینجا http://isa.org.ir/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D9%85%D8%A7%D9%87/7159-%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%85%D9%86-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D8%A8%DB%8C-%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%AF-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86

هوش مصنوعی و تفکر آکادمیک

• هوش مصنوعی وتفکر آکادمیک 
• یکشنبه ، بیستم آبان 1403  ، ساعت سه بعد از ظهر 
•  دانشگاه تهران، دانشکده علوم تربیتی  وروان شناسی ، سالن شوراها
• فرهاد شفیع پور، حمید برنجی، مقصود فراستخواه، عمر اوطمیشی، خسرو باقری  و محمد رضا بهرنگی 

فراز و فرود کیفیت آموزش عالی در ایران؛ نقد کتاب

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی، این پژوهشگاه با همکاری دبیرخانه هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره شورای عالی انقلاب فرهنگی، اولین نشست از سلسله نشست‌های نقد و بررسی کتاب برای فراهم کردن بستری مناسب برای طرح ایده‌های علمی واجد نوآوری برای پاسخگویی به بخشی از مسائل جامعه برگزار می‌شود.
در اولین نشست بررسی و نقد کتاب «فراز و فرود کیفیت آموزش عالی در ایران» چهارشنبه ۱۶ آبان ماه از ساعت ۱۵ تا ۱۷

با حضور و سخنرانی مؤلف کتاب، محمد یمنی‌دوزی؛ استاد دانشگاه شهید بهشتی

و ناقدان: مقصود فراستخواه؛ استاد مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی و حسین ابراهیم‌آبادی، دانشیار پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی برگزار خواهد شد. دبیر علمی این نشست بر عهده فرهاد بیانی؛ استادیار پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی است.
علاقه‌مندان برای حضور در این نشست می‌توانند به نشانی تهران: پاسدارن، گلستان یکم (شهید مومن نژاد)، پلاک ۱۲۴، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی، تالار فارابی مراجعه نمایند.
این نشست به صورت برخط در صفحه اسکاروم پژوهشگاه در نشانی زیر نیز پخش می شود

https://www.skyroom.online/ch/masoudgh92/icscs

برنامه درسی در ایران؛ و مسألۀ عدالت

برنامه درسی در ایران؛ و مسألۀ عدالت

دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی ، سالن علامه جعفری 

چهارشنبه 25 مهر 1403  ساعت 4 ب ظ 

دانشگاه فرزند شهر

 بحث مقصود فراستخواه  در مدرسه پاییزه تهران 

تهران پژوهی 

دانشگاه فرزند شهر

یکشنبه  15 مهر 1403 ساعت هفت

باهمکاری انجمن ایرانی تاریخ برگزار می‌شود

مدرسه پاییزه تهران؛ درخشش فرهنگ در مکتب تهران

 برنامه مدرسه در سکوی Google Meet برگزار می‌شود.

ساعت کلاس‌های آنلاین:

19 تا 20:30

شماره تماس [phone] 

پایگاه رسمی انجمن ایرانی تاریخ

http://www.is-history.ir

کانال تلگرام انجمن ایرانی تاریخ

https://t.me/ishistory

اینستاگرام انجمن ایرانی تاریخ

https://www.instagram.com/ishistory_ir

انجمن ایرانی تاریخ در پیام رسان ایتا

https://eitaa.com/ishistory

انجمن ایرانی تاریخ در پیام رسان بله

https://ble.ir/ishistory

 

بحث فراستخواه در حلقه دیدگاه نو : جلسه نُهم «داﻧﺸﮕﺎه و آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﯽ: ﻣﻨﻈﺮﻫﺎی ﺟﻬﺎﻧﯽ و ﻣﺴﺌﻠﻪﻫﺎی اﯾﺮانی»

دانشگاه ایرانی | جلسه نُهم

داﻧﺸﮕﺎه و آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﯽ: ﻣﻨﻈﺮﻫﺎی ﺟﻬﺎﻧﯽ و ﻣﺴﺌﻠﻪﻫﺎی اﯾﺮانی
با حضور:
دکتر مقصود فراستخواه

Oct 5, 02:00  PM EST
شنبه ۱۴ مهرماه، ساعت ۲۱:۳۰

https://www.clubhouse.com/invite/JJ7H68gyV0nrKQYvGnvlLg1G5npos0ApReq:N1sSSQIYNl_eW1DJ7g9oCB5ySbURJ5K4sWKAYAGGAs8

@didgahenochannel

چگونه مسؤولیت اجتماعی دانشگاه معنای خود را از دست می دهد

سخنرانی کوتاه فراستخواه دربارۀ ایضاح مفهومی مسؤولیت اجتماعی دانشگاه ،

اینکه چرا معنای خود را از دست می دهد

و چگونه می شود که معنا پیدا بکند ،

خاستنگاه مسؤولیت اجتماعی دانشگاه کجاست

و  بیان هشت مدل مسؤولیت دانشگاه

پژوهشگاه مطالعات فرهنگی اجتماعی ، 27 شهریور 1403

اینجا:

 https://t.me/mfarasatkhah/1855

ایضاح مفهومی مسؤولیت اجتماعی دانشگاه

ایضاح  مفهومی مسؤولیت اجتماعی دانشگاه

سه‌شنبه ۲۷ شهریورماه از ساعت ۱۴ تا ۱۶ 

پاسداران، خیابان مؤمن‌نژاد(گلستان یکم)، پلاک ۱۲۴

 پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی، تالار فارابی

این نشست از طریق صفحه اسکای‌روم پژوهشگاه نیز 

 به نشانی b۲n.ir/icscs  به صورت زنده پخش خواهد شد.

مسؤولیت های سنگین وزیر علوم پیشنهادی دولت پزشکیان

https://www.faraz.ir/000Kgl

جامعه آموزش

چهارشنبه ۲۴ مرداد ۱۴۰۳ - ۱۵:۰۷

کد خبر: ۷۹۵۳۱

بررسی ویژگی‌های وزیر علوم در گفت‌وگو با «مقصود فراستخواه»

وزیر علوم باید اعتماد مخدوش دانشگاه به دولت را ترمیم کند | دفاع از حیثیت دانشگاه، در دستور کار وزارت علوم باشد

روز یکشنبه ۲۱ مرداد، مسعود پزشکیان لیست وزرای پیشنهادی خود را به مجلس شورای اسلامی ارائه داد. جلسه‌های کمیسیون‌های تخصصی مجلس با وزرای پیشنهادی در حال برگزاری است و نتیجه بررسی کارنامه و ارزیابی عملکرد آن‌ها به زودی در جلسات رأی اعتماد روشن خواهد شد.

وزیر پیشنهادی مسعود پزشکیان برای وزارتخانه علوم و تحقیقات و فناوری «حسین سیمایی صراف» است که فردی دانشگاهی و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی است. این سوابق این رویکرد را به همراه داشته که سیمایی صراف گزینه معقولی برای تصدی وزارت علوم است. با این حال، مثل هز گزینه دیگری، موافقان و مخالفان خودش را دارد.

روزنامه اینترنتی فراز در این باره با «مقصود فراستخواه»، استاد برنامه‌ریزی توسعه و آموزش عالی گفت‌وگو کرده است. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

‌

مهمترین چالش هایی که وزارت علوم با آن مواجه است را چه می‌دانید؟

در حال حاضر برای این که وزیر علوم بتواند برای دانشگاه، دانشگاهیان، نهاد علم و فعالیت‌های علمی دانشجویان و دانشگاهیان حرکتی انجام داده و اقدامی کند باید نسبت به ترمیم و التیام بخشیدن به سرمایه‌های اجتماعی فرسایش یافته هوشیار باشد. ایشان باید بتواند اعتماد از دست رفته دانشگاهیان به عنوان یک نهاد فکری به دستگاه‌های سیاست گذاری دولت، وزارت علوم و نظایر آن را ترمیم کند و این مهم به واسطه ارتباط مناسب گرفتن و پیوندی است که با بدنه متفکران و دانشگاهیان و نهاد‌های آکادمیک و دانشگاهی برقرار می‌کند. باید اعتماد و امید آنان را برانگیزد و از انواع نوآوری ها، ابداعات و در یک کلام تفکر حمایت کند. وزیر علوم در این دوره باید به لحاظ اخلاقی با گفتگو‌هایی که فراهم می‌کند و ارتباطات صادقانه اش با مجمع استادان و نهاد‌های صنفی و دانشجویی اعتماد و امید آنان را برجسته سازد.

محدودیت‌های بسیار زیاد اعم از بوروکراتیک و فوق بوروکراتیک و اداری و حکومتی و دولتی باعث بسته شدن دست دانشگاهیان می‌شود. یک وزیر علوم خوب باید در وضعیت پیچیده حال حاضر کشور در عمل نشان دهد که طرفدار استقلال و آزادی آکادمیک دانشگاهیان است.

متفکران در همه جای دنیا وفاق دارند که دانشگاه به لحاظ ساختی و کارکردی نهادی است که باید بنا بر سرشتش مستقل باشد، آزادی آکادمیک داشته و حمایت شود تا خودش خود را تنظیم کرده و مداخله و تصدی گری در کار و بار آن صورت نگیرد، ضمن این که محیط خوبی برای رشد علمی، فرهنگی، اجتماعی دانشجویان و کیفیت تولیدات دانشگاه ایجاد شود؛ پس استقلال دانشگاه بسیار مهم است.

وزیر علوم باید تلاش کند تا ساختار‌های قدرت بالادستی متقاعد شوند که فضا‌های امنیتی که برای دانشگاه ایجاد شده در عمل برداشته شود؛ وزیر علوم از طرف دولت نمایندگی دارد تا به  ساختار‌های بالادستی توضیح دهد که بگذارند دانشگاه کار خودش را بکند و صرفا حمایت کرده و اعتمادشان را جلب کنیم.

دانشگاه خود نهاد بلوغ است و کدام وزیر و مسئول و مدیر دولتی می‌تواند ادعا کند که بیشتر از دانشگاهیان می‌فهمد؟ حتی اگر وزیر علوم خود یک دانشگاهی باشد که هست، می‌داند که دانشگاه نهاد بلوغ است. درنتیجه مسائل علمی و دانشگاهی و دانشجویی را به خود دانشگاهیان محول می‌کند که دانشگاه خودش کار کند و بدون مداخلات غلط مسیر خودش را برود.

وزیر علوم با ایستادن درست در سمت دانشگاه و حمایت‌ها را به سمت دانشگاه گسیل کردن و کم کردن دخالت دولت در کار دانشگاه و به رسمیت شناختن استقلال دانشگاهی و جلوگیری از برخورد‌های امنیتی در دانشگاه یا در مورد دانشگاهیان و دانشجویان و کسانی که درباره ایشان ستمی شده و حقوقشان زیرپا گذاشته شده است، وظایف خود را به درستی انجام دهد.‌

بزرگترین نقطه ضعف محمدعلی زلفی گل، وزیر پیشین علوم را چه می‌دانید؟

‌ترجیح می‌دهم به جای گذشته، در مورد آینده سخن بگویم؛ یکی از مشکلات حال حاضر دانشگاه‌ها زوال طبقه متوسط است. اعضای هیئت علمی زمانی حقوق پایه استخدامی شان هزار و حتی در دوره‌ای هزار و ۵۰۰ دلار بود؛ امروز اما تا حدود ۳۰۰ دلار هم گاه می رسد  و این تنزل حقوق، طبقه متوسط دانشگاهی را ضعیف می‌کند و رمقی برای زندگی و درست درس دادن و تحقیقات علمی باکیفیت و امثال آن نمی‌ماند.

امروز یکی از مهمترین مشکلات دانشگاه‌ها این است که منزوی شده اند و نمی‌توانند بنا به سرشتشان نهادی بین المللی بوده و ارتباطات گسترده و جهانی داشته باشند. وزیر علوم باید گام به گام با دیپلماسی عمومی، دیپلماسی علمی را برقرار کرده و باعث تعامل علمی دانشجویان ایرانی با دانشجویان خارجی و دانشگاه‌های داخلی با دانشگاه‌های بین المللی شده و جلوی مهاجرت نخبگان را بگیرد؛ باید شرایطی فراهم شود که دانشجویان واستادان ایرانی خارج از کشور برای تدریس و آموزش به داخل کشور بازگردند و استادان خارجی به اینجا بیایند و رفت و آمد علمی فراهم شود.‌

در مورد وزیر پیشنهادی وزارت علوم از سوی مسعود پزشکیان چه نظری دارید؟‌

آنچه در روز‌های گذشته از دوستان و همکاران دانشگاهی دریافتم این است که نسبت به شخصیت ایشان نگاه منفی ندارند؛ می‌گویند ایشان فرد پاک‌ نفسی است که فساد و نگاه علم ستیز و دانشگاه ستیز ندارد، اما این کافی نیست و ایشان باید بتواند با دانشگاه‌ها و نهاد‌های علمی ارتباط برقرار کرده و مسئولیت سنگین خودش را در دوران گذار که اعتماد دانشگاه‌ها به دولت مخدوش شده از طریق ارتباط بادانشگاهیان را مستحکم ساخته و نقش دفاع از نهاد علم و حیثیت دانشگاه و دانشجویان را دستور کار قرار دهد.

وقتی جعفر توفیقی وزیر علوم بود نگاه مثبتی نسبت به او وجود داشت چرا که همواره از استقلال دانشگاهیان و آزادی آکادمیک دفاع می کرد؛ چنین مهارتی مادرزادی نبوده و مجموعه عملکرد‌های ایشان باعث چنین رویکردی شده بود پس هر وزیری اگر بخواهد می‌تواند شبیه ایشان  وحتی بهتر باشد.